ماه مبارک رمضان، ماه طهارت است. ماهی که بنده وجود خود را از تمایلات مادی
و حیوانی زدوده و با روزه ضمن تطهیر جسم، به تطهیر جان نیز می پردازد تا
روحش در عالم پاکی و رشد و تعالی، از انوار هدایت بخش خدای متعال بهره مند شود.
پس می توان گفت حقیقت ماه رمضان عبارت است از: آزادی از خود؛ آزادی از خود
حیوانی، و تولد خود الهی. ماه مبارک رمضان، ماه تخلق به اخلاق الهی است
و حقیقت و باطن آن عبارت است از: رسیدن به لقای خداوند.
در حدیثی آمده است که خداوند سبحان فرمود: «الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أَجْزِی بِه»؛
(شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 75) روزه مال من است و من خود به آن
جزا می دهم. بعضی کلمه «اجزی» در این روایت را به صیغه مجهول «اُجزَی» خوانده اند؛
یعنی روزه برای من است و من پاداش آن هستم. حیف است که انسان به خودش
و به غیر خدا و به هر آنچه که متغیر است، دل ببندد؛ زیرا هرچه غیر خدا است، در
معرض زوال و تغییر است و نمی تواند جزای انسان باشد؛ جزای روزه دار، لقای
حق است. (جوادی آملی، عبد الله، حکمت عبادات، ص 33و131- 135و 145- 147)
بعد از مقدمه ای که در مورد ماه رمضان ذکر کردیم، در این مقاله احکام،
به بیان چند پرسش و پاسخ در باب روزه و روزه داری می پردازیم:
سوال: آیا مسافر بدون قصد ده روز می تواند روزه مستحبی بگیرد؟
مراجع عظام تقلید می فرمایند: مسافر نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و اگر نذر کند
روزه بگیرد و روز آن را معین نکند، نمىتواند آن را در سفر به جا آورد. ولى چنانچه
نذر کند که روز معینى را در سفر روزه بگیرد باید آن را در سفر به جا آورد.
(توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 952)
اما مسافر مىتواند براى خواستن حاجت، سه روز در مدینه طیبه روزه مستحبى بگیرد.
(توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 953،
(آیات عظام: خوئى، تبریزى، سیستانى، زنجانى) و أحوط این است که آن سه
روز، روزهاى چهار شنبه و پنجشنبه و جمعه باشد. هر چند عده ای روزه گرفتن
در سفر را مکروه می دانند و حتی در خصوص این سه روز روزه ای که برای برآورده
شدن حاجت در مدینه گرفته می شود بیان می دارند
که جواز روزه در این صورت خالى از قوّت نیست لیکن احوط ترک آن است.
(مجمع الرسائل (المحشى لصاحب الجواهر)، ج 1، ص 432)
پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) در خصوص سۆال مذکور
به این شرح است:
روزه مستحبی در سفر جایز است، هر چند احتیاط ترک آن است،
مگر در برخی موارد مانند سه روز روزه مستحبی در مدینة النبی (صلی الله علیه و آله)
برای برآورده شدن حاجت.
سۆال: کفاره باید به چه مصرفی برسد آیا می توان به مصرف مدرسه سازی،
خانه سازی، خرج جهیزیه عروس و سایر امور خیریه کرد یا خیر؟
جواب: کفاره روزه به صورت طعام (گندم یا آرد و...) باید به فقیر پرداخت شود البته
خود فقیر پس از تصرف مجاز است آن را مصرف کند، و یا به فروش برساند.
(توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1017، استفتائات رهبری)
سۆال: اگر کسی مدتی خیال می کرده (به خاطر ندانستن مسائل) که روزه هر روز
را که بگیرد کافی است یا هرگاه نخواست می تواند آن را نگیرد
و افطار می کرده و وقتی که جنب بوده نمی گرفته آیا علاوه بر
قضای روزه، کفاره به آنها تعلق می گیرد یا نه؟
جواب: اگر مسئله را نمی دانسته و احتمال خلاف هم نمی داده است قضای
روزه های نگرفته را بجا آورده و پرداخت کفاره عمد لازم نیست.
(استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 330، س 80)
سۆال: اگر کسی در سن 9 سالگی به سن تکلیف رسیده و مادر تأکید کرده که
توانائی روزه گرفتن را ندارد، لذا روزه نگیرد و چند سال به همین نحو روزه نگیرد
و الآن نمی داند که چه مدت را روزه نگرفته است چه باید بکند؟
جواب: به مقداری که یقین دارید که بعد از بلوغ روزه نگرفته اید باید قضا نمایید
و کفاره درفرض مسأله واجب نیست.
(استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 333، س88)
سۆال: کسی که روزه قضا دارد می تواند روزه مستحبی بگیرد؟
اگر حکم مسأله را نمی دانسته بعد از فهمیدن مسأله آیا روزه های
مستحبی به جای قضا حساب می شود یا نه؟
جواب: بجای قضا حساب نمی شود. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 336، س96)
سۆال: آیا کسی که قضای روزه ماه رمضان بدهکار است،
می تواند نذر کند و روزه نذر بجا آورد؟
جواب: خیر نمی تواند. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 336، س 97)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت سبطین
سایت اندیشه قم
سایت اسلام کوئیست
استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1
توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1
روایت اول
در کتاب بحارالانوار از امام صادق (علیه السلام ) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم )
روایت کرده که فرمود:
"شهر رمضان شهر الله عزوجل ، و هو شهر یضاعف الله فیه الحسنات ، و یمحو فیه السئیات ، و
هو شهر البرکة ، و هو شهر الانابة ، و هو شهر التوبة و هو شهر المغفرة ، و هو شهر العتق
من النار، و الفوز بالجنة . الا فاجتنبوا فیه کل حرام ، و اکثیروا فیه من تلاوة القرآن ، و سلوا فیه
حوائجکم ، واشتغلوا فیه بذکر ربکم ، و لایکونن شهر رمضان عندکم کغیره من الشهور، فان له عندالله
حرمة و فضلا على سائر الشهور، و لایکونن شهر رمضان یوم صومکم کیوم فطرکم ."(1)
((ماه رمضان ماه خداى عزوجل مى باشد، و آن ماهى است که خداوند کارهاى نیک را در آن دو چندان
کند و بدیها را در آن محو سازد، ماه برکت ، و ماه انابة و بازگشت ، و ماه توبه و ماه آمرزش و
ماه آزادى از آتش دوزخ ، و کامیاب شدن به بهشت است .
هان که در این ماه از هر حرامى خوددارى کنید، و تلاوت قرآن را زیاد کنید. و حاجات خود را
بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید، و ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماههاى دیگر باشد،
چرا که براى این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برترى بر دیگر ماهها است ، و نباید در ماه
رمضان روز روزه شما مانند روز غیر روزه شما باشد.))
امام
باقر (علیه السلام ) فرمود: هر چیزى را بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان
است
روایت دوم
و از امام هشتم (علیه السلام ) روایت کرده که فرمود:
ادامه مطلب ...
دم افطار که بی آب تر و تشنه تــرم
میشوم غرق علمدار،عمو،آب،حــرم
بعد یـــاد تـــو میفتم کـه غریبــی آقا
تو کجا دعوتی افطار؟چرا بی خبرم؟
وَلاَ تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَ لاَ تَمْشِ فِى الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لاَ یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ
سوره لقمان آیه 18
از مردم [ از سر تکبّر ] ، رخ بر متاب و در زمین ، متکبّرانه راه مرو
که خداوند ، هیچ متکبّر فخر فروشى را دوست ندارد
استاد فاطمینیا گفت: خدمت آیت الله بهاءالدینی رسیدم؛ گفتم آقا راز مقام و رتبه سید سکوت چه بود؟ آقا دست بالا آورد و اشاره به دهان کرد.
مردم ایران ما بعضی از آیات را خوب حفظ کرده اند اما...!
یا کامل حفظ نکردن،ادامه آیه رو نمی بینن و یا تا جایی که
به منافعشون آسیبی نزنه میخونن!
یکی از این آیات،آیه ۲۵۶ سوره مبارکه بقره ست...لا اکراه فی الدین...
هیچ اجباری در دین نیست!
جالب اینجاست وقتی میخواهیم از حکم و دستوری الهی تمرد کنیم
این آیه را دستاویز سرپیچی خودمان قرار می دهیم!
وقتی میخواهیم گناه کنیم و صدای اعتراض بقیه رو تو نطفه خفه کنیم
میگیم لا اکراه فی الدین!
اما دوستان لا اکراه فی الدین؛ادامه ای دارد...
قد تبین الرشد من الغی...
یعنی اجباری در دین نیست چرا که مسیر سعادت و شقاوت مشخص شده است...
نکته ای که ذکر آن ضروری ست؛ترجمه صحیح آیه بوده و باید بدانیم منظور
از اجبار،اجبار در پذیرش اصل دین است نه در چارچوب دین!اینکه بگوییم تو
باید مسلمان شوی و این دستوری ست که مجبور به اجرای آن هستی
این مد نظر آیه است؛یعنی باور،زوری نیست.
هر کس مختار است تا دین خود را برگزیند و هیچ اجباری در انتخاب دین نیست؛
اما وقتی اسلام را برگزید دیگر نمی تواند بی توجه بوده
و بر خلاف آن عمل کند؛بایستی به ملزومات اسلام مقید باشد.
جوانی در اتاق تاریک است و شما به او میگویید هوا روشن است
او قبول نمی کند و می گوید لا اکراه فی الدین!
راه آن این نیست که زوری و بدور از منطق او را مجبور به پذیرش سخن
خود کنیم،بلکه باید دست او را گرفت و به داخل حیاط برد تا خود آفتاب را ببیند
و باور کند که روز است...
پس در دینداری مردم هم بایستی باورها را با منطق
و روشنگری احکام نورانی اسلام تقویت نمود...
روزی امیرالمومنین (ع) بر جمعی وارد شدند، از آنها سؤال فرمود:
آیا میدانید امیدبخشترین آیه قرآن کدام است؟
هر کس به فراخور حال خویش آیهای را عنوان کرد، در نهایت امام
به نقل حدیثی از پیغمبر(ص) در این باره پرداخت.
ماه رمضان فرصتی دوباره است تا انسان به مصحف آسمانی نگاهی دوباره
داشته باشد تا علاوه بر قرائت روزانه قرآن کریم، با دقت بیشتری به بیان و
اهداف آیات توجه کند. پس چه نیکوست در ماه مهمانی خدا، هر روز دقایقی را با
قرآن و تفسیر حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی از آن سپری کنیم.
* امیدبخشترین آیه *
«وَأَقِمِ الصَّلاَهَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَى لِلذَّاکِرِینَ»
و در دو طرف روز [=اول و آخر آن] و نخستین ساعات
شب نماز را برپا دار، زیرا خوبیها، بدیها را از میان مىبرد،
این براى پند گیرندگان پندى است. ( هود، ۱۱۴)
-حضرت علی(ع) بر جمعی وارد شده و از آنها سؤال فرمود:
آیا میدانید امیدبخشترین آیه قرآن کدام است؟
هر کس به فراخور حال خویش آیهای را عنوان کرد:
بعضی گفتند: آیه «إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ»؛
یعنی خداوند جز شرک گناهان دیگر را میبخشد.
بعضی دیگر بر آن بودند که این آیه است:
«وَمَن یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللّهَ یَجِدِ اللّهَ غَفُورًا رَّحِیمًا»
یعنی هر کس خلافکار و ظالم باشد ولی استغفارکند،
خداوند را بخشنده و مهربان خواهد یافت.
عدهای اظهار داشتند آیه
«یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا»؛
یعنی ای بندگان من که در حق خود اسراف کردهاید، از رحمت خدا مأیوس نشوید،
زیرا او همه گناهان را می بخشد.
تعدادی هم نظر به این آیه داشتند
«وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَهً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَمَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ»
کسانی که اگر کار زشتی انجام دادند و به خودشان ظلم کردند، یاد خدا
می کنند و برای گناهان خویش استغفار میکنند و کیست جز خداوند که گناهان
را ببخشد، بعد از اینکه حضرت نظرات آنان را شنید، فرمودند: از حبیبم رسول
خدا شنیدم که امید بخشترین آیه در قرآن این آیه است:
«َأَقِمِ الصَّلاَهَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ»
سپس پیامبر ادامه داد:
یا علی سوگند به خداوندی که مرا بشیر و نذیر مردم مبعوث کرد، وقتی
که انسان برای نماز وضو بگیرد، گناهانش ریخته میشود و زمانی که
رو به قبله کند، پاک میشود، یا علی مثال اقامه کننده
نمازهای روزانه مثل کسی است که هر روز پنج مرتبه در نهر آبی که
جلوی منزل اوست خود را شستشو دهد.
به اطلاع عموم اهالی محترم قاضیجهان میرساند؛باتوجه به ابلاغیه هیئت امناءمسجدجامع،اقامه نمازجماعت مغرب وعشاء <درماه مبارک رمضان> به امامت حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج آقاوحیددوست ساعت:22/30 برگزارخواهدشد.
امام رضا می فرمایند:
جبرئیل بر پیامبر فرود آمد و گفت : ای محمد! پروردگارت به تو سلام می رساند و می فرماید:
دو شیزگان چونان میوه بر درخت اند. هرگاه میوه برسد اگر چیده نشود خورشید آن را تباه می سازد و بادها آن را به اطراف می پراکنند.
دوشیزگان هر گاه بالغ شوند بهترین چیز برای آنها شوهر است و گرنه از فتنه و تباهی در امان نخواهد بود.
==============================================
"عیون اخبار الرضا ج1 ص289 " و "مفاتیح حیات ص261 "
مصادیق روایت «قرآن بخوان و بالا برو» چه کسانى اند؟
امام صادق علیه السلام مى فرماید: «هر کس در حال جوانى، قرآن بخواند و با ایمان هم باشد ... به او گفته مى شود:بخوان و یک درجه بالا برو».
سپس به قرآن مى گویند: آیا آنچه تو خواستى به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ مى گوید: آرى».
از دیگر مصادیق روایت مذکور، حافظان حقیقى قرآن اند.
بدین
معنى که اگر رفتار انسان با آیات الهى همخوانى داشته باشد، قرآن و مفاهیم
آن با گوشت و خون او آمیختگى مى یابد. چنین انسانى به طور طبیعى هنگام
تلاوت قرآن یک نوع تخاطب و هم سخنى را با خداى خویش خواهد یافت.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرموده است: «در روز قیامت، قرآن به انسان
گوید: منم که شب تو را به بیدارى به پایان بردم، روزهاى داغ تو را به تشنگى
به سر آوردم و آب دهانت را خشک کردم و اشکت را روان ساختم [اکنون] هر کجا
بروى، من هم با تو باشم ...
آن گاه به او گفته شود: بخوان و بالا برو. سپس هر یک آیه که بخواند، یک درجه بالا مى رود»
به عبارت دقیق، قرآن خواندن و بالا رفتن در آخرت، تجسّم عینى حقیقت عمل در
این دنیا است و با توجه به اینکه حفظ قرآن مراتبى دارد و مرتبه عالى آن،
حفظ و محافظت در همه ابعاد است، میزان ترقى در آن عالم نیز متناسب با مراتب
حفظ است.
بنابراین کسى که روح و
حقیقت قرآن را حفظ کرده و آن را با جان و دل آمیخته و مورد فهم و عمل
قرار داده است، مراتب بسیار بالایى را کسب خواهد کرد. و همچنان که خواندن و
عمل کردن به آیات قرآن در دنیا، انسان را از نظر روحى و معنوى بالا مى
برد؛ در قیامت نیز این واقعیت در ارتقاى به مقامات والاى بهشت، تجلى مى
یابد.
✿❤✿❤✿بـاز هـواے حرمم آرزوســـت✿❤✿❤✿
✿❤✿❤✿خـلـوت و مـژگـان تـرم آرزوست✿❤✿❤✿
✿❤✿❤✿شـکـوه ے غـربـت نـبـرم ایـن زمـان✿❤✿❤✿
✿❤✿❤✿دسـت تـــو و روے تـــو ام آرزوســــــت✿❤✿❤✿
مرحوم کلینى به نقل از امام جعفر صادق علیه السلام حکایت فرماید:
روزى سه نفر زن حضور پیامبر گرامى اسلام صلّى اللّه علیه و آله شرفیاب شدند.
اوّلین نفر از ایشان اظهار داشت : یا رسول اللّه ! شوهر من گوشت نمى خورد.
دیگرى گفت:شوهرم بوى خوش عطر استفاده نمى کند.
سوّمى عرض کرد: یا رسول اللّه ! شوهرم با من نزدیکى نمى کند.
حضرت
رسول از شنیدن چنین سخنانى ناراحت شد و به سمت مسجد حرکت نمود، پس از وارد
شدن به مسجد در جمع اءصحاب ، بالاى منبر رفت و بعد از حمد و ثناى الهى
چنین فرمود:
چه شده است ! شنیده ام که بعضى از دوستان من گوشت نمى خورند و عدّه اى بوى خوش استعمال نمى کنند و بعضى دیگر با زنان خود هم بستر نمى گردند.
همه بدانید که مَنِ رسول اللّه گوشت مى خورم و بوى خوش استفاده مى کنم و با زنان خود هم بستر مى شوم .پس هرکس از روش من در تمام جهات زندگى روى گردان باشد، من از او بیزار خواهم بود1.
1-فروع کافى : ج 5، ص 496، ح5